Hogaamiye ahaan, waxa laga yaabaa
inaad garanayso sida loo abuuro, uga hawl galo oo lagu hago kooxo waxqabad sare
leh, laakiin sidee ayaad u cabbiraysaa fikradda shaqo kooxeedkan heer
shirkadeed oo dhan?
Abuuritaanka dhaqan shaqo kooxeed
la mid ma aha dhisidda kooxeed. Si kastaba ha noqotee, haddii aad samaysay koox
adag oo soo saara natiijooyin adag, waxaad leedahay aasaaska dhaqanka shaqada
kooxeed. Urur doonaya inuu horumariyo kooxaha wax soo saarka leh, wax soo
saarka sare leh marka hore wuxuu u baahan yahay inuu kobciyo dhaqan wanaagsan
oo u furan deegaan qani ku ah hal-abuurka iyo caqabadaha. Dhaqanka
noocaan ah wuxuu kaa caawin karaa inuu soo jiito kartida sare iyo inuu hayo shaqaalaha
ku horumara shaqada kooxeed.
Marka shaqada kooxeedku noqoto qayb
ka mid ah dhaqanka ururkaaga, qof kastaa wuu ka faa'iidaysanayaa - shirkadda,
shaqaalaha iyo macaamiishaada.
#Waa maxay Dhaqanka Shaqa- kooxeedka?
Dhaqanka guusha leh ee wada
shaqaynta kooxeed waxa lagu tilmaami karaa deegaan lagu asteeyay aaminsanaanta
la wadaago ee ah in ururku si waxtar leh ugu socon karo marka iskaasha, iyo
iskaashiga ay xudunta u tahay fikirka, qorshaynta iyo go'aan qaadashada.
Dhaqanka noocaan ah wuxuu keenaa in
shirkada xubin kasta ama ururka ka mid ah - laga bilaabo hoggaanka fulinta ilaa
maamulka ilaa shaqaalaha safka hore - ay ku hawlan yihiin, wax soo saar iyo
daacadnimo. Haddii taasi ay tahay nooca dhaqanka aad jeceshahay inaad ka dhex
abuurto ururkaaga, tixgeli shantan sifo ee ay wadaagaan shirkadaha halkaas oo
wada shaqayntu ay fure u tahay guusha:
1. Kooxaha awoodsiinta: waxaa lagu dhiirigeliyaa
inay isku kalsoonaadaan oo awood u yeeshaan inay go'aanadooda gaaraan.
2. Kooxaha Filashooyinka Sare: waxa la
siiyaa hawlo iyo mashaariic muhiim ah, ma aha oo kaliya hawlo hoose.
3. Kooxaha taageera: ee leh kartida ay ku soo saari karaan natiijooyinka waxaa taageera maamulka wakhtiga,
miisaaniyada, dadka iyo agabka kale ee loo baahan yahay si ay shaqadooda u
qabsadaan.
4. Kooxaha dhiirigelinta: waxaa
lagu dhiirigeliyaa inay si madax-banaan u shaqeeyaan, shaqaalahana waxaa lagu
dhiirigelinayaa inay sameystaan kooxahooda aan rasmiga ahayn si ay u
xalliyaan dhibaatooyinka.
5. Kooxaha tababarka: waxay leeyihiin tababar ku
habboon boosaskooda iyo sidoo kale fursadaha tababarka isdhaafsiga ah. Tani
waxay ka dhigaysaa kooxaha kuwo aad u jilicsan waxayna kordhisaa qaddarinta iyo
isfahamka asxaabta dhexdooda.
Abuuritaanka dhaqan shaqo kooxeed way fududahay marka shaqada kooxeed la soo bandhigo, la kafaalo qaado lagana taageero ururka ugu sarreeya.
#Waa maxay sababta shaqada kooxdu ay muhiim ugu tahay goobta shaqada?
Haysashada aaminaaddan la wadaago ee iskaashiga iyo iskaashiga, kaas oo dhaqanka wada shaqayntu ka caawin karo in la kobciyo, waxay siisaa ururkaaga kaliya ma aha diiradda midaynta, laakiin sidoo kale qaab midaysan oo ku saabsan sida shaqada loo qabto. Shakhsi kasta, koox iyo waax kasta waxay ogyihiin in laga filayo inay wada shaqeeyaan si ay u dhamaystiraan hawlaha oo ay u gaadhaan yoolalka.
·
Shaqaalaha wax ku biiriya kooxaha hanka sare leh waa kuwo
faraxsan oo ku hawlan; in badan oo ku saabsan shirkadahooda, dadka ay wada
shaqeeyaan iyo shaqadooda; waxayna aad uga waxsoosaar badan yihiin kuwa ku nool
deegaan shakhsi ahaaneed.
·
Shirkadaha leh dhaqanka kooxda ku jihaysan waxay ku
raaxaystaan heerarka sare ee haynta shaqaalaha; hoos u dhaca maalgalinta
qorista iyo tababarka ayaa xoojinaysa xariiqda hoose.
·
Ugu dambeyntii, kooxaha xooggan ayaa si adag u
shaqeeya, horumariya naftooda iyo ururka, taas oo ah sababta ururo badani u
xoojiyaan xeeladaha lagu horumarinayo horumarkooda.
#Dhisidda Dhaqanka Wada-shaqeynta
Dhisidda deegaan ku habboon wada-shaqeyn kooxeed waa geeddi-socod u baahan qorshe iyo hawlo gaar ah oo lagu taageerayo iskaashiga. Qaar ka mid ah waxqabadyadan oo kaa caawin kara inaad u qaaddo shirkaddaada jihada wada shaqaynta badan oo u adeegta sidii block-dhisidda dhaqanka wada shaqaynta kooxeed waxaa ka mid ah dejinta yoolalka ururka, cabbiraadda wax soo saarka iyo horumarka xagga yoolalka iyo qaabaynta xallinta khilaafaadka iskaashiga ah.
#Dejinta Hadafka
Qorshaha
laftiisa waa inuu dejiyaa yoolal lagu dhisayo shaqsi, koox iyo maamul rajooyin
shaqo iyo waxqabad. Waa in ay aqoonsato dhacdooyinka, abaal-marinaha ama
dhiirigelinta si loo xoojiyo taageerada dhaqanka shaqada kooxeed. Dhanka kale,
shaqaale kastaa wuxuu u baahan yahay inuu si buuxda u fahmo hadafyada iyo
aragtida shirkadda, iyo sidoo kale doorka ay ku leeyihiin halkaas. Qorshaha iyo
ujeedada dhamaadka waa in si furan oo joogto ah loola xiriiriyaa shaqaalaha.
#Cabbiraadda Wax-soo-saarka
Dejinta yoolalka waxay abuurtaa dhul la wadaago waxayna kordhisaa wax soo saarka, iyadoo shakhsiyaadka iyo kooxuhuba ay isla jaan-qaadaan oo ay iska kaashadaan sidii loo gaari lahaa yoolalka waaweyn ee ururka. Cabbiraadda wax-soo-saarka waa habka keliya ee lagu hubin karo in fikraddu shaqaynayso - gaar ahaan marka xoogga la saarayo shaqada-kooxeedka guud ahaan shirkadda. Horumarka ka dhanka ah qorshaha waa in isha lagu hayaa oo la cabbiraa. Sidoo kale, jawaab celinta shaqaalaha ee ku saabsan sida qorshuhu u socdo waa cabbir muhiim ah oo aan la dayacin karin. Sidoo kale, cabirida shaqaalaha gaarka ah ka dibna wax soo saarka kooxda iyo ugu dambeyntii waxqabadka ururka - i.e. iibka kordhay, wax soo saarka sare, dhimista kharashka, macaamiisha cusub ee lagu daray ama qiyaasaha kale ee la xidhiidha - waxay kaa caawin kartaa cabbirka saameynta dhaqanka shaqada kooxeed ee horumarka shaqaalaha iyo xariiqda hoose ee shirkadda.
#Qaabaynta Xallinta Khilaafaadka
Maamulka
sare waxa uu mas'uul ka yahay in ka badan oo kaliya in la gudbiyo qiimaha iyo
baahida dhaqanka shaqada kooxeed. Waxay u baahan yihiin in ay tusaale u noqdaan
noocyada dhaqamada wada shaqayneed ee ay rabaan in ay arkaan, xitaa marka ay
xaaladuhu ka dhigi karaan faa'iido in ay dib ugu noqdaan qaab shakhsi ahaaneed.
Jirrabaaddani
waxay u badan tahay inay soo baxdo marka ay isku dhacyadu dhacaan, hadday
yihiin kuwa u dhexeeya shakhsiyaad koox ka tirsan ama kooxo dhexdooda ah.
Dejinta rajada ah in xubnuhu ay u baahan yihiin in ay ka shaqeeyaan isku
dhacyada sida ugu badan ee suurtogalka ah, iyada oo aan dib loogu noqonin silo
waaxeed ama "jiid darajo" iyo xaaladaha sii kordhaya ee silsiladda
amarka, waa shaqo kooxeed oo ficil ah.
Waa jihayn urureed oo ay tahay in meesha ugu sarreysa laga soo dejiyo si isbeddelka dhaqanku u qabsoomo.
#Kobcinta Dhaqanka Wadashaqeynta
Si guul leh
u kobcinta dhaqanka sidan oo kale ah waxay u baahan tahay in la dejiyo nidaam
muujinaya oo aqoonsanaya wax ku biirinta iyo waxqabadka heer shakhsi iyo
kooxeed. Waxay u baahan tahay in la dhiso faham cawaaqibka ka dhalan kara,
hubinta in shaqaaluhu qaataan mas'uuliyadda iyo la xisaabtanka guulaha kooxda.
Aqoonsiga
iyo abaal-marinta shaqsiga iyo waxqabadka kooxda ayaa muhiim ah. Nidaamkaagu
waa inuu xaqiijiyaa in dadka gacan ka geysta guusha wadashaqaynta kooxeed ay
helaan abaal-marin la taaban karo oo ku saabsan ka qayb qaadashada guusha
korodhay ee shirkadda.
Khayraadka dadka iyo kooxaha maaraynta kartida ayaa door muhiim ah ka ciyaara hirgelinta nidaamyada iyo hababka ilaaliya oo koraaya dhaqanka ururka. Markaad qorto, shaqaaleysiiso, oo aad tababarto karti sare oo ku habboon dhaqankaaga shaqo kooxeed, kheyraadka aadanaha iyo maaraynta kartida waxay kaa caawinayaan si joogto ah u qaabaynta jihada dhaqanka shirkadda.
Tusaale ahaan, tababarayaasha iyo maareeyayaasha horumarinta waxay siin karaan kooxaha hababka ugu fiican iyo habab nidaamsan oo si wada jir ah dhib loogu toogto loona xalliyo arrimaha shaqada dhabta ah, hagaajinta xiriirka dadka dhexdooda iyo qabashada shirar wax ku ool ah oo dib u eegis ku sameeya mashaariicda iyo hababka shaqada ee wadajirka ah ee ururka oo dhan. Hirgelinta faa'iidooyinka iyo abaal-marinnada, sida kafaala-qaadista kooxaha ciyaaraha, abaabulka dabbaaldegga shirkadda oo dhan saddex-biloodlaha ah ama dheriga wakhtiga qadada, waxay kaa caawin kartaa inaad isu keento dhammaan shakhsiyaadka iyo kooxaha ka tirsan ururkaaga.
Marka shaqada fog-fog ay noqoto mid aad u baahsan, baahida iyo filashada shaqaalaha awgeed, isu keenida dadkaaga ayaa xitaa aad u daran oo dhib badan. Dhaqdhaqaaqyada koox-dhisidda, xitaa haddii ay tahay saacad farxadeed oo ka sarreysa Zoom, waddo dheer u aad xagga xoojinta hab-dhaqannada dhisa dhaqanka kooxda iskaashiga. Kuwa ugu waxtarka badan waa kuwa si aan kala go 'lahayn loogu daray dadaallada kooxeed ee weyn oo lagu dhaqmo maalin kasta.
#Ka dhigista Dhaqankaaga Wadashaqayntu mid guul ah
Dhaqanka
shaqada kooxeedku waa mid ay tahay in shirkadaha baaxad kasta leh iyo dhammaan
qaybaha kala duwan ay raadiyaan inay ka dhex abuuraan ururadooda. Qorshe si
fiican loo fikiray, oo ay soo dhaweeyeen oo ay u ololeeyeen maamulka sare, oo
ay weheliso isgaarsiin joogto ah oo cad oo ku saabsan ujeedooyinka iyo
natiijooyinka, iyo nidaam macquul ah oo abaal-marineed ayaa aasaas u noqon kara
oo u horseedi kara guulo ganacsi oo weyn.
Mouktar Egal
Hargeisa
January 28, 2022